Αυτισμός, Αιτίες, Επιπολασμός & Θεραπείες |

Τι είναι ο αυτισμός;

Ο αυτισμός, ή όπως αναφέρεται επιστημονικά, Αυτιστικό Φάσμα Διαταραχών (ASD), αποτελεί μια νευροαναπτυξιακή κατάσταση που επηρεάζει την κοινωνική επικοινωνία, τη συμπεριφορά και τα ενδιαφέροντα του ατόμου. Με άλλα λόγια, πρόκειται για ένα φάσμα διαφορών στον τρόπο που το μυαλό επεξεργάζεται πληροφορίες και αντιδρά σε ερεθίσματα.

Για παράδειγμα, ένα παιδί με αυτισμό μπορεί να δυσκολεύεται να καταλάβει πότε ένας συνομιλητής νιώθει λυπημένος ή χαρούμενος, ή να επαναλαμβάνει συγκεκριμένες κινήσεις όπως το χτύπημα των χεριών. Άλλα άτομα μπορεί να έχουν εξαιρετική μνήμη για λεπτομέρειες ή ιδιαίτερα έντονα ενδιαφέροντα σε ένα συγκεκριμένο θέμα, όπως οι δεινόσαυροι ή οι υπολογιστές.

Τα βασικά χαρακτηριστικά του αυτισμού περιλαμβάνουν:

Δυσκολία στην κατανόηση κοινωνικών σημάτων και κανόνων.
Επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή συμπεριφορές.
Εντονότερη ή μειωμένη αντίδραση σε αισθητηριακά ερεθίσματα, όπως ήχους ή φώτα.
Περιορισμένα ενδιαφέροντα ή δραστηριότητες.

Η διάγνωση βασίζεται σε κλινικές παρατηρήσεις και αξιολογήσεις από ειδικούς ψυχικής υγείας και παιδιατρικής, χωρίς την ανάγκη για εξετάσεις αίματος ή άλλους βιολογικούς δείκτες.

Επιπολασμός του αυτισμού

Στη συνέχεια, αξίζει να δούμε πόσο συχνός είναι ο αυτισμός. Σύμφωνα με το CDC (Centers for Disease Control and Prevention), έναν οργανισμό των ΗΠΑ που παρακολουθεί την υγεία και την πρόληψη ασθενειών, το 2022 περίπου 32,2 ανά 1.000 παιδιά ηλικίας 8 ετών είχαν διάγνωση αυτισμού, δηλαδή περίπου 1 στα 31 παιδιά.

Για να γίνει πιο κατανοητό: αυτό σημαίνει ότι σε μια τάξη 30 παιδιών, πιθανότατα ένα ή δύο έχουν διάγνωση αυτισμού. Ο αυξανόμενος αριθμός οφείλεται κυρίως σε καλύτερη διάγνωση, ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση των ειδικών και του κοινού.

Επιπλέον, ο αυτισμός εμφανίζεται πιο συχνά στα αγόρια από ό,τι στα κορίτσια, με αναλογία περίπου 3,4 προς 1. Επίσης, παρατηρούνται μικρές διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη φυλετική και εθνική ομάδα.

Αιτίες του αυτισμού

Οι αιτίες του αυτισμού είναι πολυπαραγοντικές ενώ εντοπίζονται κυρίως σε τρεις τομείς:

Γενετικοί παράγοντες: Έρευνες έχουν δείξει ότι ορισμένα γονίδια αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης αυτισμού. Για παράδειγμα, οικογένειες που έχουν ήδη ένα παιδί με αυτισμό έχουν υψηλότερο κίνδυνο να γεννηθεί άλλο παιδί με την ίδια διάγνωση.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Εκθέσεις κατά την εγκυμοσύνη, όπως ορισμένες λοιμώξεις ή φάρμακα, μπορεί να επηρεάσουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου.
Αλληλεπίδραση γονιδίων και περιβάλλοντος: Συνδυαστικά, οι γενετικές προδιαθέσεις και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να δημιουργήσουν το φάσμα των διαφορών που βλέπουμε στον αυτισμό.

Σημαντικό είναι να διευκρινιστεί ότι ο αυτισμός δεν προκαλείται από εμβόλια, όπως έχουν αποδείξει πολλές σύγχρονες έρευνες.

Θεραπείες και υποστήριξη

Αν και δεν υπάρχει πλήρης “θεραπεία” για τον αυτισμό, υπάρχουν πολλά προγράμματα και θεραπείες που βοηθούν τα άτομα να αναπτύξουν δεξιότητες και να βελτιώσουν την καθημερινή τους ζωή.

Μερικά παραδείγματα περιλαμβάνουν:

Αναλυτική Συμπεριφορική Θεραπεία (ABA): Επικεντρώνεται στην ενίσχυση θετικών συμπεριφορών και στην μείωση προβληματικών. Για παράδειγμα, ένα παιδί μπορεί να μάθει να ζητά βοήθεια αντί να χτυπά αντικείμενα όταν δυσκολεύεται.
Θεραπεία Λόγου και Ομιλίας: Βοηθά στην ανάπτυξη επικοινωνιακών δεξιοτήτων. Ένα παιδί μπορεί να μάθει να χρησιμοποιεί λέξεις ή εικόνες για να εκφράσει τις ανάγκες του.
Εργοθεραπεία: Στοχεύει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων καθημερινής ζωής, όπως το ντύσιμο ή το φαγητό.
Φαρμακευτική αγωγή: Χρησιμοποιείται μόνο για την αντιμετώπιση συνοδών συμπτωμάτων, όπως άγχος, υπερδραστηριότητα ή δυσκολίες στον ύπνο.

Πρόσφατες έρευνες εξετάζουν επίσης φάρμακα όπως η οξυτοκίνη για την ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, αν και χρειάζονται περαιτέρω μελέτες.

Σύγχρονες προσεγγίσεις και έρευνα για τον αυτισμό

Σήμερα, η έρευνα επικεντρώνεται σε εξατομικευμένες λύσεις. Δηλαδή, κάθε άτομο με αυτισμό μπορεί να έχει διαφορετικές ανάγκες και, ως εκ τούτου, να χρειάζεται διαφορετική υποστήριξη.

Χρήση τεχνολογίας: Ρομπότ και εφαρμογές βοηθούν τα παιδιά να μάθουν κοινωνικές δεξιότητες με διασκεδαστικό τρόπο.

Εκπαίδευση οικογενειών: Προγράμματα που υποστηρίζουν τους γονείς να κατανοούν καλύτερα τις ανάγκες των παιδιών τους.

Η έρευνα συνεχίζεται για την καλύτερη κατανόηση των αιτιών και την ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών προγραμμάτων υποστήριξης.

Συμπεράσματα

Ο αυτισμός είναι μια πολυδιάστατη κατάσταση που επηρεάζει τον τρόπο που τα άτομα αντιλαμβάνονται και αλληλεπιδρούν με τον κόσμο. Με τη σωστή κατανόηση και υποστήριξη από την οικογένεια, εκπαιδευτικούς και ειδικούς ψυχικής υγείας, τα άτομα με αυτισμό μπορούν να ζήσουν ποιοτική και πλήρη ζωή.

Συνοψίζοντας, η γνώση, η έρευνα και οι εξατομικευμένες θεραπείες ανοίγουν τον δρόμο για κοινωνική ένταξη και αυτονομία, προσφέροντας ελπίδα σε άτομα με αυτισμό και τις οικογένειές τους.

📚Βιβλιογραφία