Ο Albert Bandura (1925–2021) ήταν Καναδο-Αμερικανός ψυχολόγος, ένας από τους πιο επιδραστικούς ερευνητές στον τομέα της κοινωνικής ψυχολογίας και της μάθησης. Θεωρείται ο “πατέρας” της Κοινωνικής Γνωστικής Θεωρίας (Social Cognitive Theory) και γνωστός για τη θεωρία της Μάθησης μέσω Παρατήρησης (Observational Learning).
Κύρια Συνεισφορά
- Το Πείραμα της Κούκλας Bobo (1961)
- Έδειξε ότι τα παιδιά μαθαίνουν παρατηρώντας και μιμούμενα τη συμπεριφορά άλλων, ειδικά όταν το μοντέλο επιβραβεύεται ή δεν τιμωρείται.
- Συμπέρασμα: η συμπεριφορά δεν διαμορφώνεται μόνο από αμοιβές και τιμωρίες, αλλά και από κοινωνικά πρότυπα.
- Social Cognitive Theory
- Τονίζει τον ρόλο των γνωστικών διεργασιών (σκέψη, προσδοκίες) στη μάθηση.
- Εισήγαγε την έννοια της αυτοαποτελεσματικότητας (self-efficacy) — την πεποίθηση ότι μπορείς να πετύχεις έναν στόχο. Αν θες περισσότερες θεωρίες δες το βιβλίο Ψυχολογικά Γυαλιά.
- Εφαρμογές στην Ψυχοθεραπεία και την Εκπαίδευση
- Χρησιμοποιείται σε προγράμματα ενδυνάμωσης, στην εκπαίδευση δασκάλων, και στη διαχείριση φόβου/άγχους.
Γιατί Είναι Σημαντικός Σήμερα
- Η έννοια της αυτο-αποτελεσματικότητας είναι κεντρική στη σύγχρονη ψυχολογία της αυτοβελτίωσης.
- Το πείραμα της Bobo doll θεωρείται θεμέλιο στη μελέτη της επιρροής των media και των social media στη συμπεριφορά.
Ενδιαφέρον Στοιχείο
- Ο Bandura διακρίθηκε για τον πρακτικό του προσανατολισμό: ήθελε η ψυχολογία να έχει εφαρμογή στην καθημερινή ζωή και όχι μόνο στο εργαστήριο.
📚 Πηγές για περαιτέρω ανάγνωση
- Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Prentice Hall.
- Bandura, A. (1997). Self-Efficacy: The Exercise of Control. W.H. Freeman.
- APA (American Psychological Association): Albert Bandura Biography
