Το «Κοινό Κρυολόγημα» της Ψυχικής Υγείας: Άγχος Κατάθλιψη

Το άγχος και η κατάθλιψη έχουν γίνει τόσο συχνά στις μέρες μας, που πολλοί τα αποκαλούν το «κοινό κρυολόγημα» της ψυχικής υγείας. Όπως το κρυολόγημα επηρεάζει το σώμα, έτσι κι αυτά επηρεάζουν βαθιά τον νου, τη διάθεση και ολόκληρη την καθημερινότητα. Επομένως, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τι τα προκαλεί, πώς τα αναγνωρίζουμε και τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας.

Τι Είναι το Άγχος;

Αρχικά, αξίζει να εξηγήσουμε τι είναι το άγχος και πώς λειτουργεί στον οργανισμό μας. Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση σε καταστάσεις όπου το άτομο αισθάνεται πίεση ή απειλή. Μέσω αυτής της αντίδρασης, το σώμα και ο νους προετοιμάζονται να αντιμετωπίσουν την πρόκληση που έρχεται, μέσω μιας σειράς φυσιολογικών αλλαγών, όπως η αύξηση των καρδιακών παλμών και η ενίσχυση της εγρήγορσης. Ωστόσο, όταν το άγχος παύει να είναι παροδικό και γίνεται χρόνιο, τότε αρχίζει να δημιουργεί σημαντικά προβλήματα. Πιο συγκεκριμένα, ένα άτομο που βιώνει χρόνιο άγχος μπορεί να νιώθει συνεχή ανησυχία, να δυσκολεύεται να κοιμηθεί, να αισθάνεται έντονη κόπωση και να παρουσιάζει φυσιολογικές εκδηλώσεις όπως ταχυκαρδία ή μυϊκή ένταση. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) αναφέρει πως πάνω από 260 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν με αγχώδεις διαταραχές, κάτι που καταδεικνύει το μέγεθος και τη σημασία του προβλήματος (μπορείς να διαβάσεις περισσότερα για την Ψυχική Υγεία εδώ).

Τι Είναι η Κατάθλιψη;

Από την άλλη πλευρά, η κατάθλιψη συχνά παρεξηγείται ως απλή κακή διάθεση ή μελαγχολία, όμως πρόκειται για μια πολύ σοβαρή ψυχική διαταραχή που επηρεάζει βαθιά τη σκέψη, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά. Δεν είναι απλώς μια προσωρινή δυσκολία ή αρνητική διάθεση, αλλά μια κατάσταση που μπορεί να αλλάξει ριζικά τη ζωή του ατόμου. Τα συμπτώματα της κατάθλιψης ποικίλουν, αλλά συχνά περιλαμβάνουν παρατεταμένη θλίψη, απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που παλαιότερα προκαλούσαν ευχαρίστηση, μειωμένη ενέργεια και δυσκολία στη συγκέντρωση. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ, 2023), περίπου ένας στους πέντε ενήλικες στην Ελλάδα αναφέρει συμπτώματα που σχετίζονται με κατάθλιψη, κάτι που καταδεικνύει την έκταση του προβλήματος και στον ελλαδικό χώρο (για περαιτέρω ανάγνωση σχετικά με την Αυτοβελτίωση και Ψυχική Υγεία).

Γιατί Άγχος και Κατάθλιψη Είναι Τόσο Συχνά;

Καθώς συνεχίζουμε, δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε γιατί αυτές οι ψυχικές διαταραχές έχουν γίνει τόσο συχνές τα τελευταία χρόνια. Η απάντηση δεν είναι μονοδιάστατη, αλλά συνδέεται με μια σειρά από παράγοντες που αφορούν τόσο τις κοινωνικές όσο και τις προσωπικές μας ζωές. Πρώτον, η σύγχρονη καθημερινότητα συχνά στερεί από τους ανθρώπους το νόημα και την ικανοποίηση στην εργασία τους, γεγονός που επηρεάζει άμεσα την ψυχική τους ισορροπία. Επιπλέον, η κοινωνική απομόνωση, που επιδεινώθηκε έντονα λόγω της πανδημίας του COVID-19, έχει αφήσει βαθιά σημάδια σε πολλούς ανθρώπους, αυξάνοντας την αίσθηση μοναξιάς και αποξένωσης. Παράλληλα, η οικονομική ανασφάλεια και η αβεβαιότητα για το μέλλον δημιουργούν ένα διαρκές στρες που επιβαρύνει περαιτέρω την ψυχολογική κατάσταση πολλών ατόμων. Τέλος, η συνεχιζόμενη υπερδιέγερση από την τεχνολογία, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η πληθώρα πληροφοριών που δεχόμαστε καθημερινά, καθιστούν τον εγκέφαλό μας σε συνεχή κατάσταση εγρήγορσης, με αποτέλεσμα το σώμα να εξαντλείται και να δυσκολεύεται να ανακάμψει.

Πώς Να Αναγνωρίσεις Αν Έχεις Άγχος ή Κατάθλιψη;

Επομένως, είναι σημαντικό να γνωρίζεις πότε το άγχος ή η θλίψη ξεπερνούν τα φυσιολογικά όρια. Αν παρατηρείς δυσκολίες στον ύπνο που διαρκούν, απώλεια ενδιαφέροντος για πράγματα που αγαπούσες, έντονες αλλαγές στη διάθεση, συνεχή κόπωση ή αρνητικές σκέψεις, τότε ίσως είναι ώρα να απευθυνθείς σε ειδικό ψυχικής υγείας. Κάνε το πρώτο βήμα προς την αλλαγή. Το βιβλίο Απελευθερώσου από την κατάθλιψη, θα σου δώσει πρακτικά εργαλεία για να αντιμετωπίσεις την κατάθλιψη. Απόκτησέ το εδώ.

Τι Μπορείς να Κάνεις για να Προστατεύσεις την Ψυχική Σου Υγεία;

Σε αυτό το σημείο, είναι σημαντικό να αναφερθούμε στους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να φροντίσουμε και να προστατεύσουμε την ψυχική μας υγεία. Πρώτα απ’ όλα, η φυσική άσκηση έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση της διάθεσης και στη μείωση των συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης. Επίσης, οι πρακτικές mindfulness και ο διαλογισμός μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στη διαχείριση του άγχους, καθώς ενισχύουν την ικανότητα του ατόμου να παραμένει παρών και να αποδέχεται τις σκέψεις και τα συναισθήματά του χωρίς κρίση. Παράλληλα, η σύνδεση με φίλους ή η συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης παρέχει το πολύτιμο αίσθημα ασφάλειας και ανήκειν, που είναι απαραίτητα για την ψυχική ισορροπία. Επιπλέον, ο ποιοτικός ύπνος και η ισορροπημένη διατροφή παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της σωματικής και ψυχικής υγείας.

Πότε Να Ζητήσεις Βοήθεια;

Τέλος, δεν χρειάζεται να αντιμετωπίζεις μόνος σου την αγωνία ή την κατάθλιψη. Αν τα συμπτώματα είναι έντονα ή διαρκούν πάνω από δύο εβδομάδες, αν επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητά σου ή αν νιώθεις αβοήθητος, τότε είναι κρίσιμο να ζητήσεις βοήθεια από ειδικό. Η ψυχοθεραπεία και η φαρμακευτική αγωγή μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά.

Συμπέρασμα

Συνοψίζοντας, δεν πρέπει ποτέ να βλέπουμε το άγχος και την κατάθλιψη ως σημάδια αδυναμίας ή προσωπικής αποτυχίας. Αντιθέτως, είναι ενδείξεις ότι κάτι μέσα μας ή στο περιβάλλον μας χρειάζεται προσοχή και φροντίδα. Όπως δεν αγνοούμε τον πυρετό ή τον πόνο στο σώμα, έτσι δεν πρέπει να αγνοούμε τη θλίψη, την εξάντληση ή το μόνιμο στρες που βιώνουμε. Υπάρχει βοήθεια διαθέσιμη και κάθε άνθρωπος αξίζει να την αναζητήσει και να τη λάβει. Με την κατάλληλη υποστήριξη και φροντίδα, η ψυχική υγεία μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά, επιτρέποντας σε όλους μας να ζούμε με περισσότερη ισορροπία και πληρότητα.